Γάμος ή μοναχισμός

                (Ερώτηση φοιτητού). Ένας νέος ή νέα που βρίσκεται σε ώριμη ηλικία και πρέπει να διαλέξει τον δρόμο του, γάμο ή μοναχισμό, τι πρέπει να γνωρίζει και πώς θα καταλήξει σε μια απόφαση; Είναι, άραγε, καλό να προβληματίζεται ή να το αφήνει στην πρόνοια του Θεού και εν τω μεταξύ, να περνά ο χρόνος και να ταλαντεύεται; Τι είναι ‘κλήση’; Κάποιος άγιος αναφέρει ότι δεν έχει σημασία ο τόπος αλλά ο τρόπος. Τότε γιατί γίνονται μοναχοί αφού δεν παίζει ρόλο ο τόπος;

                Είναι γεγονός ότι, δεν είναι δυνατόν ο άνθρωπος να βρίσκεται στη δική σας ηλικία και να μην προβληματίζεται για το τι θα κάνει. Πρέπει να προβληματίζεται, διότι πώς είναι δυνατόν να αγωνίζεται κάθε μέρα και να μην έχει ξεκαθαρίσει τι θα κάνει; Είναι τραγικό το γεγονός ότι βλέπει κανείς ακόμη και παιδιά που πηγαίνουν στην εκκλησία και δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμη τι θα κάνουν.

                Είναι ευτύχημα το γεγονός ότι σήμερα τα παιδιά έχουν σοβαρούς προβληματισμούς και οι σοβαροί προβληματισμοί έγκεινται σε θέματα και εκλογές ουσίας της ζωής τους. Το να προβληματίζεται ένα παιδί για το αν θα γίνει μοναχός ή θα παντρευτεί ή ποιον τρόπο θα κρατήσει στη ζωή του, είναι σοβαρό και αξιέπαινο. Τα γεγονότα της ζωής μας καθορίζουν, όχι μόνο την παρούσα ζωή αλλά ολόκληρη την ζωή μας και κατ’ επέκταση, την αιωνιότητα. Άρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν με προβληματίζει το θέμα του μοναχισμού. Δεν μπορώ να φαντασθώ έναν χριστιανό άνθρωπο που να μην έχει προβληματισθεί έστω και για μερικές φορές, για το αν μπορεί να αφιερώσει ολόκληρο τον εαυτό του στον Θεό.

                Νομίζω ότι κανείς δεν πρέπει να ξεκινά από το τι θα κάνει. Εάν θα γίνει μοναχός ή έγγαμος αλλά από το αν μέσα του υπάρχει μια ισορροπία. Αυτό είναι βασικό. Μέσα στον ψυχικό μας κόσμο, ακόμη και στο νου μας, να υπάρχει μια ισορροπία των πράξεων, των λογισμών μας, ακόμη και των γνώσεών μας, ώστε οι κρίσεις και οι αποφάσεις μας να είναι εν γνώσει. Με αυτό τον τρόπο, εάν πορευόμαστε στον γάμο, να το κάνουμε σωστά, να ξέρουμε τι σημαίνει γάμος, τι θέλουμε μέσα από τον γάμο, πώς αγωνιζόμαστε στον γάμο και σε τελική έκβαση, ο γάμος και ο μοναχισμός έχουν τον ίδιο σκοπό. Την θέωση, την ένωση του ανθρώπου με τον Θεό. Δεν έχει σχέση αν είσαι μοναχός. Είσαι άνθρωπος και ο προορισμός του ανθρώπου, το πλήρωμα του ‘είναι’ του είναι η κοινωνία με τον Θεό. Αυτό είναι το θέλημα του Θεού.

                Ο Θεός έχει μόνο ένα θέλημα. Ποιο; «Θέλει πάντας ανθρώπους σωθηναι καί εις επίγνωσιν αληθειας ελθειν». Ο καλός Θεός θέλει όλοι να σωθούμε και να έρθουμε σε επίγνωση της αληθείας Του. Από εκεί και πέρα, όλα τα υπόλοιπα εναπόκεινται στη δική μας ελευθερία. Εμείς διαλέγουμε το πώς θα πορευθούμε αυτό τον δρόμο προς τον Θεό. Ο μοναχισμός είναι ένας τρόπος, το ίδιο και ο γάμος. Όλα όσα γίνονται γύρω μας, είναι τρόποι. Ακόμη και τα επαγγέλματά μας και η διακονία μας μέσα στον κόσμο.

                Έτσι, όταν μέσα μας υπάρχει ξεκαθαρισμένος ο σκοπός μας, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε σοβαρά και σωστά στην εκλογή. Βέβαια, είναι γεγονός ότι μέσα στην ελευθερία μας εναπόκειται ο τρόπος της επιλογής του αγώνα μας ενώπιον του Θεού. Ο μοναχισμός θεωρείται από τους Πατέρες ένας από τους τέλειους τρόπους αφιερώσεως στον Θεό, διότι ο μοναχός είναι αδέσμευτος από υποχρεώσεις. Όλος ο χρόνος του, όλες οι δυνάμεις του, όλο το ‘είναι’ του μπορεί να λειτουργήσει πέριξ του Θεού αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αφ’ εαυτού ο μοναχισμός εγγυάται μια σωτηρία. Δεν σημαίνει ότι όσοι έχουμε γίνει μοναχοί, θα σωθούμε. Εάν δεν αγωνισθούμε, οπωσδήποτε, θα αποτύχουμε.

                Το ίδιο συμβαίνει και μέσα στον γάμο. Πρέπει να μάθει ο άνθρωπος ο έγγαμος ότι ο σκοπός του γάμου είναι σωτηρία του πρώτα, που σημαίνει ότι θα καταλάβει ότι ο γάμος είναι ένα στάδιο, μια παλαίστρα, μέσα στην οποία θα παλέψει για να τελειοποιηθεί εν Χριστώ και αυτή η παλαίστρα έχει πολλές θλίψεις, αγώνες, δοκιμασίες, αντιξοότητες.

                Ο άγ. Σιλουανός έλεγε ‘εάν ήξερα πριν γίνω μοναχός το μέγεθος των πειρασμών, θα δείλιαζα και δεν θα ήταν δυνατόν να περάσω ούτε μια νύκτα όπως από αυτές που πέρασα. Κι όμως, πέρασα χιλιάδες’. Γιατί; Διότι η Χάρις του Θεού ήταν παρούσα και ήταν αυτή που τον βάσταζε και περνούσε μέσα από το πέλαγος των δοκιμασιών.

                Το ίδιο συμβαίνει και μέσα στον γάμο. Πόσες φορές βλέπει κανείς τόσες δυσκολίες και πειρασμούς, που πραγματικά κανείς θαυμάζει εγγάμους ανθρώπους που βαστάζουν τόσους πειρασμούς και έχουν τόση υπομονή. Πράγματι, αυτοί οι άνθρωποι έχουν μεγάλο σταυρό. Η ουσία του πιστού χριστιανού δεν έγκειται στην ευδαιμονία, στο να περάσουμε καλά, να είμαστε χαμογελαστοί και ευτυχισμένοι. Μας λένε καμιά φορά οι γονείς μας ‘να πηγαίνεις εκκλησία για να πάνε όλα καλά’. Το αντίθετο συμβαίνει. Όταν πας εκκλησία, όλα πάνε στραβά!

                Μου έλεγε κάποιος το απόγευμα ότι από την ημέρα που πίστεψε στον Χριστό, όλα του πάνε ανάποδα! ‘Ενώ τόσοι άλλοι βρίσκουν, εγώ ψάχνω τόσα χρόνια να βρω μια κοπέλα να παντρευτώ και δεν την βρίσκω!’.

                Είναι γεγονός ότι, η ουσία της πίστεως, το σημείο του χριστιανού είναι ο Σταυρός. Ο Χριστός δεν θέλει δειλούς ανθρώπους. Δεν μπορούμε να είμαστε φίλαυτοι, ζυμωμένοι με την ιδιοτέλειά μας.  Το να ακολουθούμε τον Χριστό, σημαίνει ότι περπατούμε τον δρόμο που περπάτησε Αυτός. Ο δρόμος του Χριστού ήταν του Σταυρού, του μαρτυρίου, της κενώσεως. Γιατί; Όχι επειδή ο Θεός είναι σαδιστής ούτε γιατί θέλει να μας βλέπει να θλιβόμαστε. Ο Θεός γνωρίζει ότι η επιτυχία της πνευματικής υγείας έγκειται σε αυτό το μυστήριο του Σταυρού. Στο να βαστάξουμε πάνω μας εκουσίως όλες αυτές τις δοκιμασίες, τις αντιθέσεις, που βρίσκονται κάθε μέρα μπροστά μας. Όλα αυτά είναι σαν μια κάθαρση που λειτουργεί μέσα στην ψυχή μας και αυτά αποβάλλουν τον παλαιό άνθρωπο με τις επιθυμίες και την αμαρτία.

                Είναι όπως καμιά φορά αρρωστήσουμε και πάμε στο γιατρό και μας κάνει πλύση στομάχου. Μας δίνει κάτι απαίσια φάρμακα και κάνουμε όλο εμετό για να καθαρίσουμε. Έτσι συμβαίνει και με εμάς. Όλα αυτά που ξέραμε μέχρι σήμερα, όλα αυτά που έχουμε ακούσει, η ζωή μας ήταν μέχρι τώρα ζυμωμένη με την αμαρτία και την φιληδονία, με την υπερηφάνεια, την οίηση και την φιλοδοξία. Όλα αυτά ζυμώθηκαν με τον εαυτό μας και για να βγουν, χρειάζεται το μυστήριο του Σταυρού, των θλίψεων.

Γι’ αυτό, εκείνος ο οποίος γίνεται μοναχός ή έγγαμος, εάν δεν λάβει υπόψη του ότι και στους δύο τρόπους ζωής πρέπει να βαστάξουμε πάνω μας τον Σταυρό μας, τότε θα αποτύχει. Εάν πηγαίνει στο μοναστήρι και νομίζει ότι εκεί θα είναι όλα ωραία, με ηρεμία και ησυχία, κάνει μεγάλο λάθος.

Εάν κανείς μπαίνει στο γάμο και φαντάζεται εκείνα τα ειδυλλιακά απογεύματα που βλέπει κανείς δύο ανθρώπους αγαπημένους και νομίζει ότι όλη η ζωή του θα είναι βίος ανθόσπαρτος και όχι μήνας του μέλιτος αλλά χρόνια του μέλιτος, δεν ξέρει ότι τον μήνα του μέλιτος τον ακολουθούν χρόνια χολής! Πρέπει να το έχει υπόψη του αυτό το πράγμα για να το βαστάξει πάνω του για την σωτηρία του. Στο γάμο ψάλλουμε τροπάρια των μαρτύρων και βάζουμε στις κεφαλές των ανθρώπων στεφάνους, που είναι τα βραβεία των αθλητών, διότι είναι άθλος, στίβος, μαρτύριο.

Έτσι, όταν ο άνθρωπος καταλάβει ότι η ζωή μας σε αυτό τον κόσμο έχει το νόημα του μαρτυρίου, της πίστεως στον Θεό, τότε έχει βάλει την πρώτη βάση για να μπορέσει να καταλάβει και να διαλέξει σωστά είτε τον μοναχισμό είτε τον γάμο. Τον Θεό δεν τον ενδιαφέρει εάν θα γίνεις μοναχός ή κοσμικός. Ένα τον ενδιαφέρει. Ο καθένας να ανοίξει την καρδιά του για να μπει μέσα.

Βέβαια, δεν σημαίνει αυτό ότι θα κάτσουμε να περιμένουμε κάποια κλήση. Να μας έρθει κάποια αόρατη κλήση ή κάποια μέρα να ανοίξουμε έναν φάκελο και να δούμε ότι αυτή η κλήση είναι από τον ουρανό και λέει ‘έχετε την τιμή να γίνετε μοναχός’ ή ‘παρακαλώ πολύ, να πάτε να παντρευτείτε! Υπογραφή.. Θεός!’. Εάν ήταν έτσι, τότε ο Θεός είναι υπεύθυνος για τις επιλογές μας. Ο Θεός είναι τελείως ανεύθυνος για την επιλογή την δική μας. Όλο το βάρος της εκλογής βαραίνει τον καθένα προσωπικά. Γι’ αυτό, η επιτυχία ή η αποτυχία εναπόκειται σε εμάς.

Ο Θεός είναι Παρών και μας βοηθά σε όλες τις αποφάσεις μας και μας βοηθά, όποια απόφαση κι αν πάρουμε, να την μπολιάσουμε, να την κεντρώσουμε μέσα στην πορεία μας προς Αυτόν.

Άρα, ο Θεός δεν έχει προσωποληψίες με κανέναν. Δεν αγαπά άλλον περισσότερο και άλλον λιγότερο. Γιατί εμένα να με καλέσει να γίνω μοναχός και τον άλλον να τον καλέσει να γίνει αεροπόρος; Έχει ιδιαίτερα με μένα; Όχι.

Πρέπει να είμαστε άνθρωποι που να ξέρουμε τι ζητάμε και να προχωρούμε σταθερά. Το να περιμένουμε αόριστα και ακαθόριστα, αυτό είναι τεκμήριο ασθενούς ψυχής. Ο άνθρωπος να παραμένει και να μην ξέρει τι να κάνει, να σκέπτεται και να ξανασκέπτεται, να μην αποφασίζει  ούτε για τον γάμο ή τον μοναχισμό. Να έχει σχέση με μια κοπέλα και να το εξετάζει από όλες τις πλευρές και να μην τελειώνει. Ούτε να την απορρίπτει ούτε να την αποδέχεται. Αυτό είναι απόδειξη του ότι κάτι δεν πάει καλά. Η ψυχή αυτού του ανθρώπου έχει πνευματικά μικρόβια.

Το να εξετάζεις τον άλλον άνθρωπο, πρώτα από όλα είναι υποτιμητικό. Τι πράγμα είναι αυτό; Οικόπεδο να ήταν, θα πήγαινες μια-δύο φορές και θα τελείωνε. Το να μην μπορείς να βρεις μια κοπέλα να παντρευτείς, σημαίνει ότι έχεις μιαν αρρώστια.

Στην αρχή που ήλθα στην Κύπρο, ως πνευματικός, ερχόντουσαν μερικά παιδιά ή μερικές κοπέλες λίγο μεγάλες και μου ζητούσαν να τους βοηθήσω να παντρευτούν. ‘Ευχαρίστως’, λέω εγώ, ‘να βρούμε ένα παιδί’. Μερικοί μου έλεγαν ‘πάτερ μου, ό, τι μου πεις εσύ’ κι εγώ το πίστευα! Δεν έβαζα το μυαλό μου να σκεφθεί, ότι τόσο καιρό αυτός κυκλοφορεί μέσα στον κόσμο, είναι δυνατόν να μην μπορεί να παντρευτεί; Κάνω και τον προξενητή! Λοιπόν, έψαχνα κι εγώ να του βρω μια κοπέλα της εκκλησίας με όλες τις προδιαγραφές που ήθελε αυτός! Του έδωσα το τηλέφωνό της και του είπα να τα βρουν μεταξύ τους και να συναντηθούν. Όταν έγινε η συνάντηση, ήλθε πίσω και του λέω ‘τι έγινε; Πότε θα προχωρήσουμε;’. Μου λέει ‘να, πάτερ, η εμφάνιση…’. ‘Α’, λέω. ‘Δεν έχεις καθρέπτη!’.

 Ένας καθρέπτης δείχνει και την φάτσα μας που είναι κοινή ανθρώπινη. Δεν είμαστε πεντάμορφοι ούτε νεράιδες. Είμαστε άνθρωποι. Έπειτα, χρειάζεται ένας άλλος καθρέπτης, που να δούμε και την ψυχή μας και να μην νομίζουμε ότι εμείς κινούμαστε μέσα στην τελειότητα. Είναι τεκμήριο φιλοδοξίας το να νομίζεις ότι είσαι ‘κάτι’, ότι κάποιος είσαι. Απορρίπτεις τον άλλον, νομίζεις ότι ο άλλος δεν σου κάνει, περνάει ο καιρός και δεν μας κάνει κανένας.

Είναι γεγονός ότι πολλές φορές συμβαίνουν και αποτυχίες. Παιδιά της εκκλησίας δεν κινούνται σε διάφορους χώρους, οπότε και ο κύκλος των γνωστών είναι περιορισμένος και δεν υπάρχει ευκολία στο να παντρευτεί κανείς. Όμως, βλέπω ότι όπου υπάρχει πραγματική ταπείνωση, τότε εξομαλύνονται όλα, όπως και οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Εύκολα αγαπάει ο ένας τον άλλον, εύκολα τον αποδέχεται. Δεν του κάνει χημική ανάλυση και δεν τον εξουθενώνει. Σε τελική ανάλυση, εσύ τι είσαι; Και το φοβερότερο είναι να έχουν το θράσος μερικοί, αμαρτίες και λάθη που τα έκαναν εκείνοι, δεν θέλουν να τα έχει άλλος. Αυτό είναι το άκρον άωτον της πνευματικής διαστροφής. Εσύ έκανες ένα σωρό αμαρτίες και απαιτείς από τον σύντροφό σου να μην έχει τις αμαρτίες που έκανες εσύ. Τότε, πράγματι, σου χρειάζεται ένας καθρέπτης που να σου μιλά κιόλας!

Ακόμη, ξέρετε ότι ο Θεός είναι το Αρχέτυπο και εμείς εικόνα Του; Κοιτάζουμε στον Χριστό σαν σε καθρέπτη, που είναι η τέλεια εικόνα μας. Βλέπουμε πώς είναι ο Χριστός και πώς είμαστε εμείς. Αυτή η σχέση είναι που μας συνέχει και αγωνιζόμαστε. Άρα, το να ξέρουμε πώς πρέπει να είμαστε, είναι βασική προϋπόθεση της πνευματικής ζωής. Δεν μπορούμε να αγωνισθούμε με αυταπάτες. Και ο πνευματικός πρέπει να έχει την δύναμη, κατά το μέτρο της δυνάμεώς του, να μας φανερώνει τον εαυτό μας και να εντοπίζει τα λάθη μας. Όταν έχουμε μια εικόνα του εαυτού μας, τότε εύκολα κατεβάζουμε το κεφάλι και δεχόμαστε και τον άλλον άνθρωπο.

Αυτός που δεν ανέχεται τον άλλον, δεν ανέχεται ούτε και τον εαυτό του. Γι’ αυτό, όταν ο άνθρωπος ειρηνεύσει με τον εαυτό του, ειρηνεύει και με όλους τους γύρω του. Συμπεριφέρεται άνετα και δεν δυσκολεύεται. Δεν απαιτεί τίποτε από τον άλλον άνθρωπο. Προσπαθεί να δώσει και όχι να πάρει.

Έτσι, αφού καταλάβει τι είναι γάμος, τότε ο γάμος είναι μια παλαίστρα, ένα στάδιο, το οποίο πορεύεται στην αιώνια ζωή, στη Βασιλεία του Θεού. Είναι ένας τόπος όπου βιώνεται το μυστήριο του Σταυρού του Χριστού. Εάν δεν είναι έτσι, θα αποτύχει, όπως θα αποτύχει και ο μοναχισμός.

ΠΗΓΗ: Ορθόδοξη Μαθητεία